Færsluflokkur: Spil og leikir

Fallinn er Fischer. Umdeildur snillingur.

Ég man eftir Fisher frá því að ég var smá patti. Pabbi hélt mikið upp á hann og talaði oft um Fisher-Spassky einvígið 1972.

Robert James Fischer eins og hann hét fullu nafni var fæddur 9.mars árið 1943. Hann hefði því orðið 65 ára gamall á þessu ári.

Blessuð sé minning hans.

Frægasta skák einvígi sögunar hófst formlega 1. Júlí árið 1972 í Reykjavík.

þá tefldi Fisher gegn Boris Spassky og sigraði einvígið og Þar með krýndur nýr heimsmeistari í skák.

En þetta var í fyrsta skipti síðan 1948 sem skákmaður utan Sovétríkjanna hafði unnið sér rétt til að tefla um Heimsmeistaratitilinn.

En hér að neðan er stiklað yfir sögun og einvígið í stórum dráttum.

Opnunarhátíðin var áætluð í Reykjavík þann 1. júlí 1972 en á þeim degi var Robert Fisher ekki staddur á Íslandi.

Fisher hafði ekki undurritað nein skjöl um þátttöku og krafðist þess að verðlaunaféð fyrir sigurvegarann yrði hækkað frá þeim 125.000 dollurum og eins takmörkun á sjónvarpsmyndavélum.

Stóra spurningin var hvort að það yrði nokkuð mót!

Skákeinvígi aldarinnar átti að hefjast 2.júlí, en gerði ekki. Fisher hafði ekki látið sjá sig og tvisvar hætt við að fara um borð í Loftleiðavél fyrr í vikunni, tími, þrýstingur og ljósmyndarar höfðu hrakið hann aftur til New York eftir stutta viðkomu á Kennedy flugvelli.

Þá tilkynnti Bobby Fisher að hann vildi halda 30% af aðgangseyrinum fyrir hann og Spassky. Það áttu Íslenskir erfitt með að sætta sig við enda átti sú innkoma að fara í kostnað við mótshaldið.

Aðstoð úr óvæntri átt.

Þá birtis skyndilega James Slater, Breskur Skák-skipuleggjandi og fjárfestir og bauð fram 125.000 dollara fjárframalag til viðbótar verðlaunafénu frá Íslenska Skáksambandinu, og setti upp 156.250 dollara fyrir sigurvegarann og 93.750 dollara fyrir þann sem tapaði.

En jafnvel þó um met verðlaunafé væri að ræða lét Bobby ekki sjá sig í Reykjavík, en þetta var mun meira en aðgangseyririnn hefði orðið.Hver sem ástæðan var þá þurfti Bill Lombardy aðstoðarmaður Fishers og Lögmaður hans Paul Marshall að beyta hann þrýsting klukkustundum saman til að taka þátt í einvíginu.
Fisher var kominn til Reykjavíkur 4. júlí. Hann bað Spassky, Max Euwu Forseta FIDE og mótshaldara afsökunar á því að missa af Setningar athöfninni.
Fyrsta skák hófst 11 júlí.
Af fimm skákum sem höfðu verið tefldar fyrr milli Fisher og Spassky var staðan 3 sigrar hjá Spassky og tvö jafntefli.
Við upphaf mótstíma setti Skákdómarinn Lothar Schmid klukkuna af stað og Spassky lék 1.d4, en Fisher var hvergi sjáanlegur í Laugardagshöll.
Sjö langar mínútur liðu þar til Fisher var mættur. Hann tók í hönd Spasskys og settist að tafli. Skákeinvígi aldarinnar hafði loksins hafist.
Á 29 leik, í jafnteflisstöðu náði Fisher eitruðu peði og skildi Biskup eftir í gildru. Leikur sem flestir sterkir skákmenn hefðu hafnað samstundis.

Fkák1 : Spassky - Fischer

eftir 29...Bd6-h2(xP)

Fisher missti af jafnteflisleik rétt fyrir hlé, en í annarri hrinu daginn eftir yfirgaf hann mótsvæðið í 30 mínútur til að mótmæla nærberu sjónvarpsmyndavéla, þegar hann kom aftur gaf hann leikinn eftir 56.leik.
Þá um kvöldið sendi Fred Cramer starfsmaður Bandaríska Skáksambandsins bréf til Schmid og krafðist þess að sjónvarpsmyndavélar yrðu fjarlægðar og að áhorfendum ekki leyft að sitja á fremstu röðum í salnum.
Chester Fox Bandarískur viðskiptajöfur sem hafði tryggt sér sjónvarpsréttinn mótmælti sagði að myndavélarnar væru nauðsynlegar til að fjármagna keppnina.
13 Júlí þegar klukkan var sett í gang var Fisher hvergi sjáanlegur, Fox sættist á að myndavélarnar yrðu fjarlægðar fyrir þennan leik. Fischer samþykkti að tefla ef klukkan yrði still upp á nýtt. Schmid neitaði og eftir klukkustunda dæmdi hann leikinn tapaðan fyrir Fisher.
Þvert á væntingar þá yfirgaf Fisher ekki Ísland eftir þessa uppákomu. Var það símtalið frá Henry Kissinger sem hann fékk, eða fjöldi símhringinga og skeyta frá aðdáendum um allan heim?
Einvígið hélt áfram 16 Júlí
Þriðja skákin markaði tímamót og var í fyrsta skipti sem Fisher vann Spassky.

Skák 3 : Spassky - Fischer

eftir 41...Bf5-d3+ 0-1

Í fjórðu skák voru báðir mættir, en engar sjónvarpsvélar. Spassky hóf leik með harðri sókn en Fisher varðist vel og endaði með jafntefli.

Skák 4 : Fischer - Spassky

eftir 21...h7-h5

Fischer vann fimmtu skák með klókri fléttu. Staðan í einvíginu var orðin jöfn og 2-0 forskot Spasskys orðið að engu.

Skák 5 : Spassky - Fischer

eftir 27...Bd7-a4(xP) 0-1

Allan ferilinn var Fisher þekktur fyrir að opna með 1.e4. Hann segir um þetta í bók sinni My 60 Memorable Games, hann skrifar 'Best by test', í skrifum um þennan leik og ég hef aldrei leikið Drottningar peði fram í fyrsta leik, það er mín regla.
Í Skák 6 lék Fisher Drottningar peði fram í fyrsta skipti á ferlinum. Skákin hélt áfram í Tartakover útfærslu, sem Spassky hafði aldrei tapað, og endaði með glæsilegum sigri Hvíts. Eftir skákina slóst Spassky í lið með 1500 áhorfendum sem hylltu Fisher.
Sáu þið þetta? That was class.', sagði Fischer síðar um þátttöku Spasskys í klappinu.
Með þrjá sigra í síðust fjórum skákum var Fisher kominn á sigurbraut.

Skák6 : Fischer - Spassky

eftir 38.Rf5-f6(xN)

Skák 7 endaði með jafnteflis þrá skák þá að Fisher hefði tvö peð framyfir.

Skák 7 : Spassky - Fischer

eftir 41.h3-h4

(lokastaða)

Þegar í áttundu skák kom sætti Fisher sig við sjónvarpsmyndavélar með því skilyrði að þær væru í að minnsta kosti 45 metra fjarlægð. En fór jafnframt fram á það að upptöku lið Fox yrði skipt út.
Til að tapa ekki fjárfestingu sinni seldi Fox réttinn til ABC fyrir um 100.000 dollara
Í fimmtánda leik missti Spassky af skiptum, hvort sem það var af klaufaskap eða fórn, þá tapaði hann skákinni.

Skák8 : Fischer - Spassky

eftir 15...b7-b5?

Í stöðunni 5-3, tók Spassky hlé fyrir níundu skák. Þegar skákinn hófst þann 1. ágúst var orðið ljóst að Spassky var farinn að bugast undan stöðugum andlegum þrýstingi frá Fisher bæði utan sem innan skáktaflsins.
Eftir hvern leik stóð Spassky upp og fór afsíðis. Skákinn var stutt og endaði með jafntefli eftir 29 leiki.
William Lombardy aðstoðarmaður Fischers sagði seinna að hann hefði aldrei skilið þolinmæðina í Spassky yfir framferðið, þó að ekki væri fyrir nema eina skák.
Þegar Sovét menn sáu að Skákstjarna þeirra væri að tapa, gerðu þeir tilraun til að kalla hann aftur til Moskvu. En hann hafnaði því á forsendum Íþróttamanns.
Fischer vann tíndu skákina og malaði Breyer vörn Spasskys (9...Nb8) með snörpu Ruy Lopez afbrigði.

Skák 10 : Fischer - Spassky

eftir 29.Rb1-d1

Í skák 11 náði Spassky að minnka bilið í 6 1/2 gegn 4 1/2, sigrar á móti Eitruðu Peði Fishers með afbrigði Najdorf Sicilian. Fischer fann ekki leið gegn mótleik Spasskys 14.Nb1 og tapaði.

Skák 11 : Spassky - Fischer

eftir 21.a2-a3

Eftir erfitt jafntefli í tólftu skák vann Fisher þá þrettándu með föstum Hrók og fimm lausum peðum á móti Biskup og peði.

Skák 13 : Spassky - Fischer

eftir 61.Be7-f8

Skák 14. Lauk með jafntefli í endatafli.
Skák 15. Hófs sama dag og Fox hóf málsókn og fór fram á 1.750.000 dollara í skaðabætur fyrir dómstólum í New York á hendur Bobby Fisher.
Lögmenn Fishers svöruðu um hæl að Fisher hefði engan samning né skyldur gagnvart Fox, lagaleg refskák hélt áfram utan einvígisins.
Skák 15. Var önnur Sikileyjarvörn, en Fischer forðaðist Eitrað Peð afbrigðið sem hann hafði tapað á í Skák 11. Hann missti þó peð snemma leiks en náði sterkri sókn og rétt missti af sigri.

Skák 15 : Spassky - Fischer

eftir 38...Qf5-d5+

(38...Ka8 ætti að vinna)

Spassky reyndi árangurslaust í sextándu skák að vinna með Hrók ásamt g og h peðum á móti Hróki og g peði. Fischer kvartaði aftur undan hávaða frá áhorfendum.
Þrjár fremstu raðirnar voru tómar í Skák 16.

Skák 17. Fisher fórnaði skiptingu en Spassky náði ekki að vinna þrátt fyrir betri stöð. Hann leyfði jafntefli með þrefaldri endurtekningu í byrjun síðari lotu.

Skák 17 : Spassky - Fischer

eftir 21...Qc5-e5

Efim Geller aðstoðarmaður Spasskys sakaði Fischer um óeðlilegar og óhefðbundnar aðferðir til að trufla einbeitingu Spasskys. Þá um nóttina leitaði Íslenska Lögreglan að rafbúnaði ákeppnissvæðinu sem gæti truflað, en fundu aðeins tvær dauðar flugur í ljósabúnaði.
Skák 18. Báðir aðilar höfðu tækifæri á sigri. í 19 leik fórnaði Spassky Riddara en tókst ekki að sigra þrátt fyrir djarfa tilraun.

Skák 19 : Spassky - Fischer

eftir 18.Nc3-d5(xP)

Til að koma í veg fyrir að tapa Skák 20. Þá náði Fisher jafntefli með þrefaldri endurtekningu. Þetta var sjöunda jafnteflið í röð.

Skák 20 : Fischer - Spassky

eftir 41.Nf2-d1

(lokastaða)

Með 11 1/2 sigur gegn 8 1/2, þurfti Fischer sigur í Skák 21 til að sigra mótið.
Í jafnri stöðu klúðraði Spassky tvisvar í endatafli og var með tapaða stöðu í hléi.

Game 21 : Spassky - Fischer

eftirr 18...c5-c4

Daginn eftir gaf Spassky skákina með símtali. Í fyrstu neitaði Fischer að samþykkja lögmæti þess og vildi vinna á hefðbundnu stigaspjaldi árituðu af mótherjanum.